Γράφει η Αντιγόνη Κολιού
Η επικοινωνία, η κοινωνικοποίηση και η αίσθηση του «ανήκειν» αποτελούν θεμελιώδεις ανθρώπινες ανάγκες. Η αποδοχή και η ένταξη σε μία κοινωνική ομάδα έχει αποδειχθεί πως προσφέρει αίσθηση ασφάλειας, αυξάνει τον βαθμό αυτοεκτίμησης και φυσικά συνεισφέρει στην ψυχική υγεία του ατόμου. Η σκόπιμη απόρριψη και αποκλεισμός από μια κοινωνική αλληλεπίδραση, μπορούν να οδηγήσουν το άτομο σε μια οδυνηρή συνθήκη, επιδεινώνοντας τη ψυχική του υγεία. Στη σύγχρονη ψηφιακή πραγματικότητα, αυτή η ανάγκη «καλύπτεται» μέσα από τη συγκρότηση και η συμμετοχή διαδικτυακών ομάδων στα social media, διευκολύνοντας τον τρόπο κοινωνικοποίησης και κοινωνικών συνδιαλλαγών. Ωστόσο, είναι συχνό φαινόμενο η κοινωνική απόρριψη και απομάκρυνση ατόμων από τις κοινωνικές ομάδες, γεγονός που προκαλεί αισθήματα απογοήτευσης, ανεπάρκειας και απομόνωσης για το απορριπτέο άτομο. Αυτό συνήθως παρατηρείται σε νεότερες ηλικίες, όπου κατά τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους, επιζητούν την συναναστροφή, την ασφάλεια και την αποδοχή. Και για αυτόν τον λόγο, η απόρριψη σε αυτή την περίπτωση έχει βαθύτερες και σοβαρότερες συνέπειες στην ψυχοσύνθεση του ατόμου.
Αρχικά, η κοινωνική απόρριψη επιφέρει κρίσιμες επιπτώσεις στην ψυχολογία, ιδίως όταν πρόκειται για μια πιο ευαίσθητη και ευάλωτη προσωπικότητα. Συχνά η μη αποδοχή σε μία κοινωνική ή διαδικτυακή ομάδα επιφέρει συναισθηματική αναταραχή, η οποία σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, οδηγεί σε αγχώδεις διαταραχές ή ακόμη και στην κατάθλιψη. Είναι σημαντικό πως ο αντίκτυπος της απόρριψης επηρεάζει την ψυχολογία του ατόμου προκαλώντας αισθήματα θλίψης, ανασφάλειας καθώς και ερωτήματα για την αυτοαξία του. Η απογοήτευση και η έλλειψη αυτοεκτίμησης παγιώνονται και σταδιακά το άτομο απομονώνεται βιώνοντας καταθλιπτικά συναισθήματα, τα οποία συχνά σωματοποιούνται. Υπάρχει αναμφισβήτητη σύνδεση μεταξύ συναισθηματικής και σωματικής κατάστασης, και για αυτό υπάρχει υψηλή πιθανότητα η ψυχοσυναισθηματική διαταραχή, να επιφέρει εξασθένηση του οργανισμού και σωματική καταπόνηση. Σε κοινωνικό επίπεδο, οι εμπειρίες της απόρριψης μπορούν να ωθήσουν σε περιθωριοποίηση και άρνηση συμμετοχής σε κοινωνικά δίκτυα ή άλλες κοινωνικές ευκαιρίες. Η αίσθηση κατωτερότητας που δημιουργείται στο άτομο οδηγεί σε αποκοπή από το κοινωνικό περιβάλλον και φόβο για κοινωνικές επαφές, καθώς έχει τραυματιστεί ψυχικά και συναισθηματικά.
Ειδικότερα, στα κοινωνικά δίκτυα προωθούνται συγκεκριμένα πρότυπα και όταν κάποιος δεν ακολουθεί το συγκεκριμένο μοντέλο επικοινωνίας, αυτόματα αποκλείεται και στιγματίζεται ψυχικά. Αυτές όμως οι συμπεριφορές, μπορεί κάποιες φορές να διαβρώσουν την αυθεντικότητα του χαρακτήρα και να οδηγήσουν το άτομο σε αντικοινωνικές συμπεριφορές που δεν προσιδιάζουν στην προσωπικότητά του, προκειμένου να γίνει κοινωνικά αποδεκτός. Στο διαδικτυακό χώρο, παρατηρείται μια διαφορετική διάσταση της απόρριψης, η οποία συχνά επηρεάζει εντονότερα την ψυχολογία των χρηστών. Στα κοινωνικά μέσα, στα πλαίσια των ομάδων, η απόρριψη και ο αποκλεισμός είναι ορατά σε όλους, κάτι το οποίο δημιουργεί ψηλότερο αίσθημα απογοήτευσης. Μια πιο ευαίσθητη προσωπικότητα, που ίσως έχει βιώσει από νεαρή ηλικία την απόρριψη στο οικογενειακό περιβάλλον, θυματοποιείται και επηρεάζεται σε υψηλότερο βαθμό με δυσκολίες διαχείρισης της νέας κατάστασης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί το άτομο να παρουσιάζει εκρήξεις θυμού ή αδυναμία συγκέντρωσης, καθώς και απόσυρση ή παραίτηση από τις καθημερινές του υποχρεώσεις. Επιπλέον, στα διαδικτυακά μέσα δημιουργείται ψευδώς η αίσθηση της ομάδας με ισχυρούς φιλικούς δεσμούς και αίσθημα εμπιστοσύνης, κάτι το οποίο απέχει κατά πολύ από την πραγματικότητα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, κλονίζεται η εμπιστοσύνη και η απόρριψη βιώνεται εντονότερα, με εσωτερικευμένο πόνο και δυσφορία, δυσχεραίνοντας την ψυχολογική κατάσταση του εκάστοτε ατόμου.
Εν κατακλείδι, η κοινωνική απόρριψη είναι ένα πολύπλοκο σύγχρονο φαινόμενο που απαιτεί την κοινωνική προσοχή και ευαισθησία όλων. Είναι αξιοσημείωτες οι ψυχολογικές, συναισθηματικές και κοινωνικές επιπτώσεις στον άνθρωπο και θα πρέπει να εξετάζεται η προσωπικότητά του καθώς και οι «ρίζες» της ευαισθησίας του στην απόρριψη. Είναι σημαντική η οικογενειακή, κοινωνική και επαγγελματική διερεύνηση και υποστήριξη του ζητήματος. Είναι ζωτικής σημασίας, να κατανοήσουμε πως οι κοινωνικές επαφές δεν καθορίζουν την αξία μας δεν πρέπει να ασκούν επιρροή στη προσωπικότητα αλλά και τη ψυχολογία μας. Ο στόχος πρέπει να είναι η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, του αυτοσεβασμού και της ψυχικής ανθεκτικότητας για την καλύτερη διαχείριση της απόρριψης. Η συναισθηματική και ψυχολογική ενίσχυση θα συμβάλλουν στη συγκρότηση της υγιούς προσωπικότητας που θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει κάθε είδους απόρριψη με υπευθυνότητα δίχως ψυχολογική και σωματική καταρράκωση.
Πηγές:
https://today.usc.edu/what-social-rejection-teaches-your-brain/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10386862/
The post Η επίδραση της “σιωπηλής απόρριψης” σε κοινωνικές ομάδες appeared first on CSIi – Cyber Security International Institute.
Πηγή : https://www.csii.gr/