Γράφει η Αντιγόνη Κολιού
Η τεχνολογία υπόσχεται προστασία, αυτοματοποίηση και διευκόλυνση της καθημερινότητας. Ωστόσο, όσο προσφέρει αυτά τα οφέλη και «ξεκουράζει» τον χρήστη, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος της ασφάλειας. Ο εκάστοτε διαδικτυακός χρήστης διακατέχεται από μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας, καθώς σταδιακά εμπιστεύεται, ολοένα και περισσότερο, τις διαδικτυακές πληροφορίες, δίχως να τις επαληθεύει. Πλέον επικρατεί η πεποίθηση πως το διαδίκτυο παρέχει έγκυρη πληροφόρηση, αυθεντική, η οποία δεν επιτρέπει αμφισβητήσεις. Αυτό αφορά κυρίως την επίδραση της τεχνολογίας στην ανθρώπινη ψυχολογία, καθώς και στον φαινόμενο του διαδικτυακού εθισμού, που αποτελεί μια νέα πραγματικότητα. Τα αποτελέσματα αυτής της συνθήκης είναι το φαινόμενο του «click & trust», δηλαδή κλικάρω – εμπιστεύομαι και προχωρώ, χωρίς έλεγχο εγκυρότητας, προϋποθέσεων ή των όρων που χρησιμοποιούνται. Η λανθασμένη εμπιστοσύνη επεκτείνεται και προς τις εφαρμογές antivirus ή άλλα αυτοματοποιημένα εργαλεία, τα οποία δεν προστατεύουν απόλυτα τους χρήστες, καθώς υπάρχουν κάποια «κενά» στα συστήματα ασφαλείας. Η τεχνολογία βασίζεται σε αλγόριθμους που δεν αναγνωρίζουν ηθικά διλήμματα ή συναισθήματα και με αυτόν τον τρόπο δρουν και επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Αρχικά παρατηρείται το κυρίαρχο αίσθημα της ασφάλειας των antivirus, όπου πιστεύεται πως δεν τίθεται θέμα κινδύνου, εφόσον είμαστε προστατευμένοι. Στην πραγματικότητα το antivirus δεν ελέγχει τα πάντα. Συγκεκριμένα, νέοι κακόβουλοι ή και αρχεία, είναι ικανοί να διαφύγουν από τα antivirus συστήματα. Σε κάποιες περιπτώσεις, κατεβάζουμε ένα αρχείο το οποίο είχε επιτυχώς φιλτραριστεί από το antivirus. Όταν όμως το ανοίγουμε και το ενεργοποιούμε, ακολουθώντας τα βήματα που υποδεικνύει, εγκαθιστούμε το κακόβουλο λογισμικό, το οποίο η εφαρμογή προστασίας δεν είχε εντοπίσει. Έτσι, άθελά μας, δίνοντας τη συγκατάθεσή μας, ενεργοποιούμε τον ιό. Επίσης, συχνά εμφανίζεται η διαφήμιση πως “ο υπολογιστής έχει μολυνθεί, κατέβασε το antivirus”.Έπειτα, το κατεβάζουμε και συνειδητοποιούμε πως είναι ο ίδιος ο ιός, όπου ζητά χρήματα για να «καθαρίσει» τα μολυσμένα αρχεία. Τις περισσότερες φορές, το δωρεάν ή το «επείγον» antivirus αφορούν απάτες και όχι εργαλεία ασφάλειας.
Επίσης, μία νέα συνήθεια είναι η εμπιστοσύνη σε αυτοματοποιημένα εργαλεία και big tech, ειδικότερα στη τεχνολογία της AI, όπου τα chatbots, κερδίζουν καθημερινά ολοένα και περισσότερο έδαφος και ενσωματώνονται στην καθημερινή μας ζωή, συχνά με τον ρόλο του προσωπικού βοηθού και καθοδηγητή. Όμως, τίθεται σοβαρό θέμα εμπιστευτικότητας, καθώς μας παρασύρουν και δεν πράττουμε σκεπτόμενοι κριτικά, αλλά ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες τους. Για παράδειγμα, στην περίπτωση ενός τεχνικού προβλήματος, με τραπεζική κάρτα, το chatbot δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις copy-paste, χωρίς να αντιλαμβάνεται το σοβαρό πρόβλημα που περιγράφεται. Έτσι, ενώ ο χρήστης πιστεύει πως έχει εξυπηρετηθεί, στην πραγματικότητα το πρόβλημα παραμένει άλυτο, ενώ η κατάσταση μπορεί να είναι εξαιρετικά σοβαρή. Το ίδιο ισχύει και με καταστάσεις που μπορεί να αφορούν θέματα υγείας, όπου το άτομο ρωτά το chatbot τι βήματα να ακολουθήσει και εκείνο προβαίνει σε ιατρική γνωμάτευση και δίνει αυτόματες οδηγίες. Ο χρήστης το εμπιστεύεται διακινδυνεύοντας την υγεία του. Τα “deep fakes”, που αφορούν ηχητικά αποσπάσματα ή βίντεο που δημιουργούνται χάρη στη Τεχνητή Νοημοσύνη, μιμούνται δημοφιλή πρόσωπα μεταδίδοντας ψευδείς πληροφορίες και παραπλανούν το κοινό. Η παρουσίαση με ήχο και εικόνα, χαρακτήρων που φαίνονται πραγματικοί, πείθει εύκολα τον χρήστη χωρίς περιθώρια για αμφιβολίες. Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι το σύστημα αναγνώρισης στα κινητά, «face recognition» ή αναγνώριση με δακτυλικά αποτυπώματα, όπου συχνά υπερεκτιμάται η ακρίβειά του. Υπάρχει περίπτωση κάποιο άλλο πρόσωπο παρόμοιο με τον χρήστη ή μέσω κάποιας φωτογραφίας του ίδιου του χρήστη να ξεκλειδώσει κατά λάθος τη συσκευή. Στην πραγματικότητα πιστεύουμε πως η μέθοδος αναγνώρισης είναι 100% ασφαλής, αλλά οι βιομετρικές μέθοδοι έχουν περιθώρια σφάλματος και δεν πρέπει να τις εμπιστευόμαστε απόλυτα.
Στα social media παρατηρείται η ευκολότερη διαδικτυακή θυματοποίηση, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις, όπως στο Facebook, το οποίο έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των χρηστών, οι χρήστες παρασύρονται και εκτίθενται σε κινδύνους. Μία διαφήμιση για “μαγικά” χάπια αδυνατίσματος ή για κέρδη κρυπτονομισμάτων, εύκολα παραπλανεί το χρήστη, που θεωρεί πως το Facebook θα το “κατέβαζε” αν δεν ήταν έγκυρο. Ωστόσο τα φίλτρα ελέγχου εξαπατώνται και τα social media δεν δύνανται να ελέγχουν τα πάντα. Ακόμη, το μπλε σήμα «verified» στα social media, δείχνει τους επαληθευμένους λογαριασμούς, που μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να ζητήσουν χρηματοδότηση για κάποιο «καλό» σκοπό. Το status λειτουργεί ως σήμα ηθικής αξιοπιστίας και έτσι ο χρήστης θα συνεισφέρει οικονομικά εάν αυτό του ζητηθεί. Η εμπιστοσύνη στο διαδικτυακά εργαλεία οδηγεί σε λάθη με κρίσιμες επαγγελματικές προεκτάσεις. Όταν απαιτείται να στείλουμε ένα επαγγελματικό μήνυμα μέσω email ή κάποια επίσημη επιστολή, προχωρούμε σε αυτόματη διόρθωση. Όμως, το σύστημα αλλάζει κάποιες λέξεις και αυτό μας διαφεύγει. Προχωρούμε σε αποστολή χωρίς έλεγχο, καθώς εμπιστευόμαστε τα τεχνολογικά εργαλεία περισσότερο από τη δική μας αντίληψη. Ένα λάθος στην αυτόματη διόρθωση, μπορεί να αλλάξει εντελώς το νόημα του μηνύματος και αυτό εν τέλει θα έχει αρνητικές επιπτώσεις για την επαγγελματική μας εικόνα.
Η ψυχολογία του «click & trust», βασίζεται σε κάποια γνωστικά μοτίβα και απόψεις που πολλοί χρήστες υιοθετούν και ακολουθούν.Η εμπιστοσύνη προς την αυτοματοποίηση είναι γεγονός και αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι οι μηχανές εργάζονται “αθόρυβα” στο παρασκήνιο και οι απειλές αγνοούνται ή υποβαθμίζονται. Επιπλέον, όταν οι ευκολίες και οι πληροφορίες παρέχονται από μεγάλες πλατφόρμες, big tech, θεωρητικά είναι εξ ορισμού ασφαλή και αξιόπιστα. Είναι ακόμη σύνηθες φαινόμενο οι χρήστες να προχωρούν και να αποδέχονται όρους χρήσης δίχως έλεγχο, λόγω της “κόπωσης συναίνεσης”. Οι επαναλαμβανόμενες ειδοποιήσεις ασφαλείας κουράζουν το χρήστη, οπότε αποδέχεται όρους δίχως ανάγνωση. Μία άλλη λανθασμένη τακτική είναι η μεταφορά της ευθύνης στα εργαλεία, και η πίστη πως την ευθύνη για την ασφάλεια μας την έχει μόνο η εφαρμογή antivirus. Έτσι, δεν χρειάζεται να προσέχω και να φιλτράρω πληροφορίες και εμφανιζόμενα μηνύματα. Είναι γεγονός πως η τεχνολογία κατά κάποιον τρόπο, “υπνωτίζει” τον άνθρωπο, ο οποίος θεωρεί πανέξυπνα τα τεχνολογικά εργαλεία και φυσικά δείχνει τυφλή εμπιστοσύνη σε αυτά. Είναι κυρίαρχη άποψη σε σύγχρονη εποχή, πως οι μηχανές και η τεχνητή νοημοσύνη είναι πιο ικανές από τον άνθρωπο, εξελίσσονται ταχύτατα και μπορούν να τον αντικαταστήσουν σε κάθε εργασία. Αυτό ενισχύει την λανθασμένη εμπιστοσύνη στην τεχνολογία και οδηγεί σε κρίσιμα λάθη ασφαλείας.
Εν κατακλείδι, η τεχνολογία παρέχει οφέλη και διευκολύνσεις στην καθημερινότητα χωρίς όμως να εγγυάται πάντα την ασφάλεια μας. Είναι χρέος και ευθύνη των χρηστών να επαληθεύουν για να προστατεύονται. Η τεχνολογία δεν είναι ασπίδα από μόνη της, αλλά είναι ισχυρό εργαλείο, ικανό να κάνει λάθη. Η ψευδαίσθηση της ασφαλείας έχει ενισχυθεί λόγω των τεχνολογικών διευκολύνσεων που αντικαθιστούν την κριτική σκέψη και η αυθεντία των σύγχρονων πληροφοριών, πλατφορμών, υποκαθιστά την προσωπική ευθύνη επαλήθευσης. Όμως, οι άνθρωποι διαθέτουν ικανότητες ελέγχου και αυτοπροστασίας όταν επιμορφώνονται και γνωρίζουν πώς να διαχειρίζονται υπεύθυνα την τεχνολογία. Έτσι θα πρέπει να είναι ικανοί να αντιμετωπίζουν τις διαδικτυακές προκλήσεις χρησιμοποιώντας τα έγκυρα εργαλεία antivirus ως βοηθούς και συντονιστές και όχι ως αυθεντίες. Ο δρόμος προς την ασφαλή εφαρμογή της τεχνολογίας απαιτεί μια συνειδητή, ενημερωμένη και επιφυλακτική συμπεριφορά και χρήση των εργαλείων με λιγότερο «click & trust» και περισσότερο «check & verify».
Πηγές:
https://www.rebrandly.com/blog/link-trust-psychology-behind-people-click-links/
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/mar.21498
The post Ψευδής αίσθηση ασφάλειας: Όταν η τεχνολογία «υπνωτίζει» τον χρήστη. Η λανθασμένη εμπιστοσύνη σε antivirus, αυτοματοποιημένα εργαλεία ή big tech. Η ψυχολογία του «click & trust». appeared first on CSIi – Cyber Security International Institute.
Πηγή : https://www.csii.gr/