Γράφει η Αγγελική Κορωπιώτη
Η ανάδειξη της τεχνολογίας και των κοινωνικών δικτύων έχει προκαλέσει ένα κύμα κοινωνικής σύγκρισης και σύγχυσης της κοινωνικής ταυτότητας στους ανθρώπους, και ειδικότερα στους νέους της σημερινής εποχής. Η συνεχής έκθεση της προσωπικής και της κοινωνικής ζωής έχει οδηγήσει στην εμφάνιση του φαινομένου FOMO (Fear Of Missing Out), το οποίο περιγράφει τον φόβο ότι το άτομο χάνει μια ανταποδοτική και ευχάριστη κοινωνική εμπειρία, ενώ παρακολουθεί άλλους να την ζουν, μέσα από την οθόνη. Αυτό το αίσθημα απομόνωσης, προερχόμενο από την ανάγκη όλων για αποδοχή, ωθεί τον χρήστη να παραμένει συνεχώς συνδεδεμένος στα social media ως αδιάκοπος παρατηρητής των highlight reels των άλλων, δηλαδή των προσεκτικά επιλεγμένων εντυπωσιακών στιγμών τους που δίνουν την ψευδαίσθηση μιας ιδανικής ζωής. Παράλληλα, τον παρακινεί να ακολουθεί τις τάσεις της μόδας που μεταβάλλονται ανελλιπώς, σε μια μάταιη προσπάθεια συμμετοχής και κοινωνικής ένταξης, η οποία αποδεικνύεται πλασματική. Το φαινόμενο του FOMO παρουσιάζει μια κοινώς αποδεκτή αλήθεια – ότι ο σύγχρονος άνθρωπος χειραγωγείται από μια κουλτούρα υπερκαταναλωτισμού, υπερβολικής έκθεσης, εθισμού στην οθόνη και ανταγωνισμού με τους συνανθρώπους του. Η σύνδεση του φαινομένου με το άγχος, την μειωμένη αυτοεκτίμηση, την κοινωνική πίεση αλλά και τον διαταραγμένο ύπνο είναι πλέον αποδεδειγμένη.
Στον αντίποδα, έρχεται για να περιγράψει το αντίθετο συναίσθημα το JOMO (Joy Of Missing Out). Η χαρά και ηρεμία που προσφέρει η αποδοχή ότι το άτομο απουσιάζει από κάτι συνειδητά και η επιλογή αυτής της αποσύνδεσης συνδέεται με παρουσία και ικανοποίηση στο παρόν. Εκεί όπου το FOMO οδηγεί σε εξωτερική σύγκριση και ψυχική εξάντληση, το JOMO προάγει την αυτοφροντίδα και τα όρια, και ως αποτέλεσμα την ευημερία και την μείωση της εξάρτησης από τα κοινωνικά δίκτυα. Το επιλεκτικό «όχι», ο περιορισμός του ελέγχου των ψηφιακών ζωών των άλλων και η εστίαση στο παρόν μέσω ενεργών και δημιουργικών δραστηριοτήτων εκτός οθόνης, είναι τρόποι να βιώσει το άτομο την χαρά της αποσύνδεσης, η οποία συνοδεύεται από μείωση άγχους, καλύτερη προσοχή, αύξηση της αυτοπεποίθησης και ουσιαστική βελτίωση στην ποιότητα των αληθινών σχέσεων.
Ο ολοκληρωτικός αποκλεισμός από τα social media δεν είναι ρεαλιστικός, ούτε αποτελεσματικός στόχος, καθώς η θέση τους στην ανθρώπινη καθημερινότητα έχει πλέον παγιωθεί και παράλληλα η ανάγκη για αποδοχή και κοινωνική ένταξη αποτελεί καθολικό ανθρώπινο γνώρισμα. Ο βασικός στόχος, αντιθέτως, είναι η ισορροπία, δηλαδή η συνειδητή επιλογή έναντι της αντιδραστικής σύγκρισης. Τα όρια στον χρόνο χρήσης της οθόνης, οι τεχνικές mindfulness και η κριτική σκέψη στην χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι μερικοί πρακτικοί τρόποι για να επιτευχθεί η ισορροπία αυτή.
ΠΗΓΕΣ
Fear of Missing Out (FOMO): Some Causes and Solutions — Psychology Today, 2023.
JOMO: Joy of missing out and its association with social media use, self-perception, and mental health — ScienceDirect, Barry CT et al., 2023.
JOMO: The Joy of Missing Out — Psychology Today, 2018.
The post FOMO vs. JOMO: Πώς η ισορροπία ανάμεσα στον φόβο να μένουμε «εκτός» και στην χαρά της αποσύνδεσης διαμορφώνει την ψυχική μας υγεία appeared first on CSIi – Cyber Security International Institute.
Πηγή : https://www.csii.gr/