Γράφει η Ιωάννα Τσακαλάκου
Η βιομηχανία των ηλεκτρονικών παιχνιδιών έχει εξελιχθεί σε μία από τις πλέον κερδοφόρες μορφές ψυχαγωγίας παγκοσμίως, με εκατομμύρια χρήστες κάθε ηλικίας να αφιερώνουν σημαντικό χρόνο σε αυτήν. Παράλληλα, η αυξανόμενη δημοτικότητα των παιχνιδιών που περιέχουν σκηνές βίας έχει προκαλέσει έντονο επιστημονικό και κοινωνικό ενδιαφέρον. Ερευνητές, γονείς και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εκφράζουν ανησυχίες για το κατά πόσο η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε βίαιο περιεχόμενο μπορεί να ενισχύσει την επιθετικότητα ή να συμβάλει στην ανάπτυξη αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Το ζήτημα αυτό δεν είναι μόνο θεωρητικής σημασίας, αλλά άπτεται της δημόσιας υγείας, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής συνοχής. Η επιστημονική έρευνα έχει αποδώσει ποικίλα και ενίοτε αντικρουόμενα αποτελέσματα, γεγονός που τροφοδοτεί τη διαρκή αντιπαράθεση γύρω από το αν τα βιντεοπαιχνίδια αποτελούν παράγοντα κινδύνου ή αν οι φόβοι είναι υπερβολικοί.
Βραχυπρόθεσμες επιδράσεις
Οι πρώτες πειραματικές μελέτες κατέδειξαν ότι η ενασχόληση με βίαια παιχνίδια μπορεί να αυξήσει άμεσα την επιθετική σκέψη, τη φυσιολογική διέγερση και τη μείωση της prosocial συμπεριφοράς. Η ανάλυση των Anderson & Bushman σε δείγματα από διαφορετικές χώρες επιβεβαίωσε ότι υπάρχουν βραχυπρόθεσμες αυξήσεις σε δείκτες επιθετικότητας μετά την ενασχόληση με παιχνίδια βίαιου περιεχομένου. Ωστόσο, οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες διεξάγονται σε εργαστηριακά περιβάλλοντα, γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητα γενίκευσης σε πραγματικές κοινωνικές συνθήκες.
Μακροπρόθεσμες σχέσεις
Η βασική ανησυχία της κοινωνίας είναι κατά πόσο τα βιντεοπαιχνίδια οδηγούν σε μακροχρόνια μεταβολή της συμπεριφοράς. Συνάμα, ορισμένες διαχρονικές μελέτες δείχνουν ότι η συχνή έκθεση σε βίαια παιχνίδια σχετίζεται με αυξημένη επιθετικότητα σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες, ακόμη και μετά τον έλεγχο παραγόντων όπως το οικογενειακό περιβάλλον. Όμως, τα μεγέθη επίδρασης είναι σχετικά μικρά, και άλλες έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι μακροχρόνιες συνέπειες είναι μηδαμινές ή ασήμαντες. Ως εκ τούτου, η ετερογένεια των ευρημάτων δείχνει ότι η σχέση είναι πιο σύνθετη και πιθανόν να εξαρτάται από ατομικές διαφορές, όπως η προσωπικότητα, η ψυχολογική ευαλωτότητα ή η κοινωνική υποστήριξη.
Εγκληματική βία και κοινωνικές διαστάσεις
Επιπλέον, σημαντικό είναι να τονιστεί ότι, παρά τις ενδείξεις για αυξημένη επιθετικότητα, δεν υπάρχουν πειστικά δεδομένα ότι τα βιντεοπαιχνίδια οδηγούν σε σοβαρή εγκληματική βία. Η αναφορά της American Psychological Association κατέληξε ότι, αν και παρατηρείται συσχέτιση με την επιθετικότητα, δεν υφίσταται σαφής αιτιώδης σύνδεση με εγκληματικές πράξεις. Παράλληλα, σε κοινωνικό επίπεδο, η ευρεία διάδοση βιντεοπαιχνιδιών τις τελευταίες δεκαετίες δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχη αύξηση βίαιων εγκλημάτων. Αντίθετα, σε πολλές χώρες τα ποσοστά νεανικής εγκληματικότητας μειώθηκαν, γεγονός που αμφισβητεί την υπόθεση της άμεσης αιτιώδους σχέσης.
Κριτικές και μεθοδολογικά ζητήματα
Ένα σημαντικό πεδίο αντιπαράθεσης αφορά τις μεθόδους μέτρησης καθώς πολλά πειράματα βασίζονται σε τεχνητούς δείκτες «επιθετικότητας», παραδείγματος χάριν, διάρκεια έκθεσης σε ενοχλητικούς ήχους προς άλλους συμμετέχοντες, που δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα την πραγματική βίαιη συμπεριφορά. Επιπλέον, φαινόμενα όπως η δημοσιευσιακή μεροληψία μπορεί να ενισχύουν τα θετικά αποτελέσματα εις βάρος των αρνητικών. Ο Mathur και ο VanderWeele πρότειναν μια μεσολαβητική προσέγγιση για την ερμηνεία των δεδομένων, τονίζοντας ότι οι επιδράσεις υπάρχουν αλλά είναι μέτριες και εξαρτώνται από συμφραζόμενα και πληθυσμούς.
Εν κατακλείδι, η συζήτηση για τη σχέση βιντεοπαιχνιδιών και βίας δείχνει ότι η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη από ό,τι συχνά παρουσιάζεται στον δημόσιο διάλογο. Η έρευνα έχει αποδείξει ότι η έκθεση σε βίαιο περιεχόμενο μπορεί να επηρεάσει προσωρινά τον τρόπο σκέψης και τα συναισθήματα, οδηγώντας σε αυξημένη ένταση ή μικρές εκφάνσεις επιθετικότητας. Ωστόσο, δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία που να συνδέουν τα βιντεοπαιχνίδια με σοβαρές πράξεις εγκληματικής βίας.
Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται τα παιχνίδια ως «αίτιο» της βίας, αλλά ως ένας από τους πολλούς παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τη συμπεριφορά, ανάλογα με την προσωπικότητα, το οικογενειακό πλαίσιο και τις κοινωνικές εμπειρίες του ατόμου. Άρα, η συζήτηση χρειάζεται να ξεφύγει από την απλή κατηγορία ή την υπερβολική ανησυχία και να εστιάσει σε πιο ουσιαστικές λύσεις όπως στην υπεύθυνη χρήση, στην ενημέρωση των γονέων, στη στήριξη των παιδιών που είναι πιο ευάλωτα, και στην καλλιέργεια κριτικής σκέψης και ενσυναίσθησης.
Τελικά, τα βιντεοπαιχνίδια δεν είναι ούτε «καλά» ούτε «κακά» από μόνα τους, η σημασία τους προκύπτει από τον τρόπο με τον οποίο τα εντάσσουμε στην καθημερινή ζωή. Ο επιστημονικός λόγος μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τα όρια και τις επιδράσεις τους, αλλά η κοινωνική ευθύνη έγκειται σε όλους μας, γονείς, εκπαιδευτικούς, και ερευνητές. Μόνο έτσι μπορεί να διαμορφωθεί μια πιο ισορροπημένη και υγιής σχέση με τον ψηφιακό κόσμο της ψυχαγωγίας.
Πηγές
Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2001). Effects of violent video games on aggressive behavior, aggressive cognition, aggressive affect, physiological arousal, and prosocial behavior: A meta-analytic review. Psychological Science, 12(5), 353–359.
Anderson, C. A., Shibuya, A., Ihori, N., et al. (2010). Violent video game effects on aggression, empathy, and prosocial behavior in eastern and western countries: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 136(2), 151–173.
American Psychological Association, Task Force on Violent Media. (2015). Technical report on the review of the violent video game literature. Washington, DC: APA.
Ferguson, C. J. (2015). Do Angry Birds make for angry children? A meta-analysis of video game influences on children’s and adolescents’ aggression, mental health, prosocial behavior, and academic performance. Perspectives on Psychological Science, 10(5), 646–666.
Mathur, M. B., & VanderWeele, T. J. (2019). Finding common ground in meta-analysis “wars” on violent video games. Proceedings of the National Academy of Sciences, 116(13), 6541–6543.
The post Video games & Βία: Προωθούν τελικά τα ηλεκτρονικά παιχνίδια την βίαιη συμπεριφορά; appeared first on CSIi – Cyber Security International Institute.
Πηγή : https://www.csii.gr/