Επικαιρότητα

Μηχανισμοί εντοπισμού και αντιμετώπισης ψευδών ειδήσεων μέσω κοινωνικών δικτύων

Γράφει η Καλογιερίδου Αλεξάνδρα

 

Οι ψευδείς ειδήσεις (fake news) ορίζονται ως πληροφορίες που παρουσιάζονται ως αληθινές, ενώ το περιεχόμενό τους αποτελείται από αναληθή, διαστρεβλωμένα ή κατασκευασμένα γεγονότα.
Σε αντίθεση με τις γνήσιες και επαληθευμένες ειδήσεις, οι ψευδείς ειδήσεις στερούνται αξιοπιστίας και έγκυρων πηγών. Στόχος τους είναι να παραπλανήσουν το κοινό, να επηρεάσουν τις απόψεις και τη συμπεριφορά των αναγνωστών ή να εξυπηρετήσουν συμφέροντα μέσω κοινωνικής χειραγώγησης.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των ψευδών ειδήσεων είναι οι εντυπωσιακοί και σοκαριστικοί τίτλοι (clickbait), οι οποίοι έχουν σχεδιαστεί για να τραβήξουν την προσοχή, να προκαλέσουν έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις και να εξασφαλίσουν την ταχεία διάδοσή τους, είτε μέσω κοινωνικών δικτύων είτε μέσω μηνυμάτων, e-mails, blogs και ιστοσελίδων.

Ο εντοπισμός των ψευδών ειδήσεων κρίνεται απαραίτητος και ζωτικής σημασίας, καθώς έχει αντίκτυπο σε πολλές πτυχές της κοινωνίας, όπως η διασφάλιση και προστασία της δημοκρατίας, της δημόσιας υγείας, της κοινωνικής σταθερότητας και της εξασφάλισης αξιόπιστης πληροφόρησης.

 

Τεχνικές ανίχνευσης ψευδών ειδήσεων

  1. Ανάλυση περιεχομένου
    Ένας βασικός τρόπος εντοπισμού ψευδών ειδήσεων είναι η προσεκτική εξέταση του περιεχομένου τους. Τίτλοι που είναι υπερβολικά δραματικοί ή παραπλανητικοί, συνήθως με σκοπό να προκαλέσουν εντυπώσεις, αποτελούν ένδειξη ότι η είδηση ίσως δεν είναι αξιόπιστη. Επιπλέον, η ύπαρξη ορθογραφικών ή συντακτικών λαθών μπορεί να φανερώνει χαμηλή ποιότητα ή βιασύνη στη σύνταξη της είδησης. Τέλος, η έλλειψη συγκεκριμένων πηγών ή η παρουσία ανώνυμων συντακτών αποτελεί έναν ακόμη λόγο να είμαστε επιφυλακτικοί.
  2. Διασταύρωση πληροφοριών
    Η σύγκριση της είδησης με άλλες αξιόπιστες πηγές είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να επιβεβαιώσουμε την ακρίβειά της. Αν η είδηση δημοσιεύεται μόνο σε αμφίβολες ιστοσελίδες, τότε πιθανότατα δεν είναι έγκυρη. Επιπλέον, ο έλεγχος της φήμης και της αξιοπιστίας του μέσου που δημοσίευσε την είδηση είναι απαραίτητος, καθώς τα έγκυρα μέσα ενημέρωσης διατηρούν υψηλά πρότυπα ποιότητας.
  3. Χρήση εργαλείων fact-checking (έλεγχος γεγονότων)
    Πρόκειται για εφαρμογές όπως το Snopes, το PolitiFact και το FactCheck.org, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την επαλήθευση της ακρίβειας των ειδήσεων, την αποτροπή της παραπληροφόρησης και την προώθηση έγκυρης ενημέρωσης.
  4. Χρήση τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και μηχανικής μάθησης (Machine Learning)
    Η τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης (AI) και μηχανικής μάθησης (Machine Learning) προσφέρει εξελιγμένους τρόπους εντοπισμού ψευδών ειδήσεων. Αλγόριθμοι αναλύουν κείμενα, εικόνες, βίντεο και μοτίβα διάδοσης ειδήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εντοπίζοντας παραποιήσεις ή μη αληθείς πληροφορίες. Αυτή η τεχνολογία συμβάλλει σημαντικά στη γρήγορη και αποτελεσματική ανίχνευση παραπλανητικού περιεχομένου.
  5. Ψηφιακή παιδεία και κριτική σκέψη
    Η ανάπτυξη δεξιοτήτων ψηφιακής παιδείας και η καλλιέργεια κριτικής σκέψης στους χρήστες του διαδικτύου είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων. Η μέθοδος SIFT αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο που βοηθά τους χρήστες να σταματούν, να ερευνούν, να εντοπίζουν και να βρίσκουν την αρχική πηγή μιας είδησης. Μέσα από την ενημέρωση και την εκπαίδευση, οι χρήστες γίνονται πιο συνειδητοποιημένοι και ικανοί να αναγνωρίζουν την παραπληροφόρηση.

 

Αντιμετώπιση ψευδών ειδήσεων

  1. Ενημερωμένοι χρήστες
    Η ενίσχυση της ψηφιακής παιδείας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τρόπους αντιμετώπισης των ψευδών ειδήσεων. Αυτό επιτυγχάνεται κυρίως με την εκπαίδευση ατόμων νεαρής ηλικίας, με εκστρατείες ενημέρωσης και με την εξοικείωση στη χρήση εργαλείων και τεχνολογιών.
  2. Αναφορά περιεχομένου
    Η ενεργή συμμετοχή των χρηστών κρίνεται απαραίτητη για την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων. Η διαδικασία της αναφοράς συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση της διαφάνειας στα κοινωνικά δίκτυα, στην προστασία των πλατφορμών, καθώς και των υπόλοιπων χρηστών από την παραπληροφόρηση.
  3. Νομικό πλαίσιο
    Η συνεχής αναπροσαρμογή του νομικού πλαισίου, σε συνεργασία με τη διεθνή κοινότητα, μέσω εθνικών και διεθνών νομοθεσιών και κανονισμών για τα μέσα ενημέρωσης και τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, κρίνεται ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση του φαινομένου των ψευδών ειδήσεων.
  4. Ευθύνη κοινωνικών δικτύων
    Οι κοινωνικές πλατφόρμες φέρουν τεράστια ευθύνη στον εντοπισμό και την αφαίρεση των ψευδών ειδήσεων, καθώς αποτελούν το κύριο μέσο διάδοσής τους. Εκτός από την τεχνολογική και νομική υποχρέωση που φέρουν, διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στην εκπαίδευση των χρηστών και την προώθηση της υπεύθυνης χρήσης του διαδικτύου.

Ο εντοπισμός και η αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων αποτελεί μια διαρκή πρόκληση, καθώς η τεχνολογία, οι κοινωνικές συνήθειες και οι στρατηγικές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης εξελίσσονται συνεχώς. Μελλοντικές κατευθύνσεις εστιάζουν στη χρήση νέων τεχνολογιών, στην εκπαίδευση των πολιτών και στην εφαρμογή ενός σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου. Η τεχνητή νοημοσύνη παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς μπορεί να εντοπίζει μοτίβα παραπληροφόρησης σε ελάχιστο χρόνο. Η ανάπτυξη εύχρηστων εφαρμογών, προσιτών στο ευρύ κοινό, μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην καταπολέμηση του φαινομένου.

 

Πηγές

Ζαφειρόπουλος, Β., & Δέτσιος, Θ. (2023). Οι παραποιημένες ειδήσεις: Αίτια, συνέπειες του φαινομένου και πιθανοί τρόποι αντιμετώπισης (Doctoral dissertation, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών. Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων).

Καραπέτσα-Λαζαρίδου, Ρ. (2024). Εντοπισμός ψευδών ειδήσεων σε κοινωνικά δίκτυα: σύγχρονες τεχνικές και εφαρμογές.

Shu, K., Sliva, A., Wang, S., Tang, J., & Liu, H. (2017). Fake news detection on social media: A data mining perspective. ACM SIGKDD explorations newsletter19(1), 22-36.

The post Μηχανισμοί εντοπισμού και αντιμετώπισης ψευδών ειδήσεων μέσω κοινωνικών δικτύων appeared first on CSIi – Cyber Security International Institute.

Πηγή : https://www.csii.gr/