Γράφει η Ιωάννα Τσακαλάκου
Η εκδικητική πορνογραφία (revenge porn), γνωστή και ως μη συναινετική πορνογραφία, αποτελεί μια αυξανόμενη μορφή έμφυλης βίας που πλήττει κυρίως γυναίκες, επηρεάζοντας δραματικά την ψυχική, κοινωνική και επαγγελματική τους ζωή. Σε έναν κόσμο όπου η τεχνολογία διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, η δυνατότητα διανομής ευαίσθητου περιεχομένου μέσω του διαδικτύου έχει επιδεινώσει το πρόβλημα, καθιστώντας την προστασία των θυμάτων ιδιαίτερα δύσκολη.
Ο ορισμός και τα χαρακτηριστικά της εκδικητικής πορνογραφίας
Η εκδικητική πορνογραφία αφορά τη διανομή ή δημοσίευση σεξουαλικά ρητού περιεχομένου, όπως φωτογραφίες ή βίντεο, χωρίς τη συγκατάθεση του ατόμου που απεικονίζεται. Συχνά, τέτοιες πράξεις γίνονται με σκοπό την ταπείνωση, τον εξευτελισμό ή την εκδίκηση, ιδιαίτερα μετά το τέλος μιας διαπροσωπικής σχέσης. Οι δράστες μπορεί να είναι πρώην σύντροφοι, αλλά και άτομα που αποκτούν το υλικό μέσω hacking ή εξαπάτησης.
Η διανομή τέτοιου περιεχομένου ενισχύεται από την ευκολία πρόσβασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις πλατφόρμες διαμοιρασμού περιεχομένου, οι οποίες διευκολύνουν την ταχεία διάδοση σε ένα τεράστιο κοινό. Η φύση του διαδικτύου διασφαλίζει ότι το περιεχόμενο παραμένει προσβάσιμο, παρά τις προσπάθειες των θυμάτων να το αποσύρουν.
Η έμφυλη διάσταση του φαινομένου
Το συγκεκριμένο φαινόμενο αποτελεί μια μορφή έμφυλης βίας, καθώς τα περισσότερα θύματα είναι γυναίκες. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), η έμφυλη βία είναι η βία που κατευθύνεται εναντίον ενός ατόμου λόγω του φύλου του. Έτσι, η εκδικητική πορνογραφία δεν αποτελεί μόνο παραβίαση της ιδιωτικής ζωής, αλλά συχνά συνοδεύεται από παρενοχλητικές συμπεριφορές, απειλές και κοινωνική απομόνωση, εντείνοντας τις επιπτώσεις στη ζωή του θύματος.
Η αντίληψη της γυναίκας ως αντικειμένου, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να εκτεθεί για να πληγεί η αξιοπρέπειά της, είναι ριζωμένη σε πατριαρχικές κοινωνίες. Συνάμα, αυτές οι αντιλήψεις διαιωνίζονται μέσω των μέσων ενημέρωσης και της πορνογραφικής κουλτούρας, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που ευνοεί τέτοιες πρακτικές.
Ψυχολογικές επιπτώσεις στα θύματα
Η δημοσίευση ευαίσθητου περιεχομένου χωρίς τη συγκατάθεση του θύματος έχει σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες. Πιο συγκεκριμένα, μελέτη που δημοσιεύθηκε στο PubMed Central (PMC) τονίζει ότι τα θύματα εκδικητικής πορνογραφίας παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης, άγχους και συναισθηματικής δυσφορίας. Συχνά, βιώνουν έντονη ταπείνωση, μειωμένη αυτοεκτίμηση και απομόνωση από το κοινωνικό τους περιβάλλον.
Αναλυτικότερα, οι γυναίκες-θύματα του revenge porn συγκέντρωσαν μεγαλύτερα ποσοστά στο αίσθημα του εξευτελισμού, της ταπείνωσης, του φόβου ταπείνωσης, της ανησυχίας και της κατάθλιψης σε σχέση με τα άτομα του γενικού πληθυσμού της Πορτογαλίας. Ειδικότερα, το 83,6% των θυμάτων είχαν βιώσει το συναίσθημα της ταπείνωσης.
Ως εκ τούτου, η συνεχής παρουσία του υλικού στο διαδίκτυο δημιουργεί έναν αδιάκοπο κύκλο επανατραυματισμού. Έτσι, τα θύματα αισθάνονται αδύναμα να ελέγξουν την κατάσταση, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ψυχικές διαταραχές, όπως διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD). Η ιδέα ότι το περιεχόμενο μπορεί να αναπαραχθεί και να αναρτηθεί ξανά αυξάνει το αίσθημα ανημποριάς.
Κοινωνικές και επαγγελματικές επιπτώσεις
Η εκδικητική πορνογραφία έχει καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο στην ψυχική υγεία αλλά και στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή των θυμάτων. Πολλά θύματα αντιμετωπίζουν στιγματισμό, περιθωριοποίηση και διακρίσεις. Η επαγγελματική τους σταδιοδρομία μπορεί να επηρεαστεί σοβαρά, καθώς οι εργοδότες ή οι συνάδελφοι ενδέχεται να έχουν πρόσβαση στο περιεχόμενο, οδηγώντας σε απώλεια θέσεων εργασίας ή ευκαιριών.
Η ντροπή και η ταπείνωση αναγκάζουν συχνά τα θύματα να αποσύρονται από κοινωνικές δραστηριότητες, επιδεινώνοντας την απομόνωσή τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι επιπτώσεις αυτές είναι τόσο σοβαρές που οδηγούν σε αυτοκτονικές τάσεις.
Νομική αντιμετώπιση και προκλήσεις
Η νομική αντιμετώπιση της εκδικητικής πορνογραφίας διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Σε ορισμένα κράτη, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και η Αυστραλία, έχουν θεσπιστεί νομοθεσίες που αναγνωρίζουν την εκδικητική πορνογραφία ως ποινικό αδίκημα. Αντίθετα, σε άλλες χώρες, η έλλειψη εξειδικευμένων νόμων καθιστά δύσκολη την προστασία των θυμάτων και τη δίωξη των δραστών.
Ως επί των πλείστων, αποτελεί ζωτικής σημασίας να θεσπιστούν σαφείς νόμοι που να καλύπτουν όλες τις πτυχές της εκδικητικής πορνογραφίας, περιλαμβάνοντας αυστηρές ποινές για τους δράστες και μέτρα προστασίας για τα θύματα. Συνάμα, οι διαδικασίες αφαίρεσης του περιεχομένου από το διαδίκτυο πρέπει να είναι άμεσες και αποτελεσματικές.
Η σημασία της ευαισθητοποίησης και της πρόληψης
Η πρόληψη της εκδικητικής πορνογραφίας απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες σε κοινωνικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Η εκπαίδευση των νέων για τη σημασία της συναίνεσης και του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής είναι κρίσιμη. Τα σχολεία, οι οργανώσεις και οι κοινότητες πρέπει να υιοθετήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα που προωθούν την ισότητα των φύλων και καταπολεμούν τις στερεοτυπικές αντιλήψεις.
Παράλληλα, οι διαδικτυακές πλατφόρμες φέρουν ευθύνη για την πρόληψη και την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων, καθώς πρέπει να αναπτύξουν αυστηρούς κανονισμούς για την ανάρτηση περιεχομένου και να παρέχουν εργαλεία αναφοράς και αφαίρεσης για τα θύματα.
Η υποστήριξη των θυμάτων
Η υποστήριξη των θυμάτων είναι εξίσου σημαντική με την πρόληψη. Η πρόσβαση σε ψυχολογική συμβουλευτική, νομική βοήθεια και κοινωνική υποστήριξη μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση της ψυχικής υγείας και της αξιοπρέπειας των θυμάτων. Οι οργανισμοί που παρέχουν βοήθεια σε θύματα έμφυλης βίας πρέπει να διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα και το προσωπικό για να ανταποκριθούν στις ανάγκες των θυμάτων εκδικητικής πορνογραφίας.
Η δημιουργία δικτύων υποστήριξης που περιλαμβάνουν ειδικούς, νομικούς και ψυχολόγους, είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των συνεπειών. Παράλληλα, οι κυβερνήσεις και οι οργανώσεις πρέπει να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση και υποδομές για την παροχή αυτών των υπηρεσιών.
Συμπεράσματα
Η εκδικητική πορνογραφία είναι μια σύγχρονη μορφή έμφυλης βίας με εκτεταμένες ψυχολογικές, κοινωνικές και νομικές επιπτώσεις. Η αντιμετώπισή της απαιτεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση που περιλαμβάνει τη θέσπιση ισχυρών νομικών πλαισίων, την προώθηση της εκπαίδευσης και την υποστήριξη των θυμάτων. Επιπλέον, διαφαίνεται ο μεγάλος αντίκτυπος των κινδύνων που συνδέονται με την χρήση του διαδικτύου, καθιστώντας ιδιαίτερα σημαντική την εκπαίδευση σε σχέση με τους κινδύνους που σχετίζονται με το διαδίκτυο, ιδιαίτερα στις στενές σχέσεις, για την πρόληψη των πρακτικών revenge porn και άλλων παρόμοιων μορφών διαδικτυακής θυματοποίησης. Ως εκ τούτου, μόνο μέσω της συνεργασίας σε κοινωνικό, νομικό και τεχνολογικό επίπεδο μπορούμε να καταπολεμήσουμε αυτό το φαινόμενο και να προστατεύσουμε την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα κάθε ατόμου.
Αν είσαι θύμα revenge porn, μίλησε άμεσα, δεν είσαι μόνη!
Πηγές
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10239214/
https://eige.europa.eu/publications-resources/thesaurus/terms/1459?language_content_entity=en
The post Η Εκδικητική Πορνογραφία: Μια σύγχρονη μορφή έμφυλης βίας appeared first on CSIi – Cyber Security International Institute.
Πηγή : https://www.csii.gr/