Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να εγκρίνει μια σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών για την αποφυγή των πιο καταστροφικών αποτελεσμάτων ενός σεναρίου χωρίς συμφωνία. Έχει περιγράψει τις προετοιμασίες ως «περιορισμένο αριθμό μέτρων έκτακτης ανάγκης για την άμβλυνση σημαντικών διαταραχών σε ορισμένες στενά καθορισμένες περιοχές».

Αλλά ενώ ο σχεδιασμός της ΕΕ έχει ως στόχο να αποτρέψει μια ολοκληρωτική καταστροφή κατά τις ημέρες αμέσως μετά το «crash-out» της Βρετανίας στις 29 Μαρτίου, οι Βρυξέλλες θέλουν επίσης να καταστήσουν σαφές ότι οι ενέργειες έκτακτης ανάγκης, δεν θα είναι για κανέναν που εμπλέκεται μια… βόλτα στο πάρκο.

Κυρίως δεν θα επιτρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο να συνεχίσει να απολαμβάνει τα οφέλη από την ένταξη στην ΕΕ ούτε θα αναπαράγει τη «μαλακή προσγείωση» της μεταβατικής περιόδου των 21 μηνών που προβλέπεται στο σχέδιο Συνθήκης ανάληψης που συμφωνήθηκε τον περασμένο μήνα.

Σε γενικές γραμμές, τα μέτρα έκτακτης ανάγκης αναμένεται να λήξουν στα τέλη του 2019 – δίνοντας στο Ηνωμένο Βασίλειο εννέα μήνες για να προσπαθήσει να αντικαταστήσει την κοινωνική και πολιτική υποδομή που δημιουργήθηκε στα περισσότερα από 40 χρόνια που είναι μέλος της ΕΕ.

Τι θα συνεπάγονται τα μέτρα;

Ένα παράδειγμα ενός μέτρου που η Επιτροπή ετοιμάζει είναι να εξασφαλίσει ότι οι βρετανικές αεροπορικές εταιρείες θα μπορούν να πετάξουν πάνω από την επικράτεια της ΕΕ, να πραγματοποιήσουν τεχνικές στάσεις, όπως για ανεφοδιασμό, χωρίς αποβίβαση επιβατών, και πως θα μπορούν να κάνουν πτήσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ. Χωρίς τη θέσπιση νέας νομοθεσίας, τέτοιες στάσεις δεν θα επιτρεπόταν επειδή το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι πλέον τρίτη χώρα.

Ωστόσο, ακόμη και με τα σχέδια έκτακτης ανάγκης, οι βρετανικές αεροπορικές εταιρείες δεν θα είναι πλέον σε θέση να πραγματοποιούν πτήσεις μεταξύ πόλεων στην ΕΕ των 27 – καταλήγοντας σε επικερδείς διαδρομές για τους αερομεταφορείς της Βρετανίας, όπως η easyJet, εκτός εάν έχουν λάβει τα δικά τους μέτρα ετοιμότητας για το Brexit. Επιπλέον, η ΕΕ θα προτείνει μέτρα που θα διασφαλίζουν τη διαρκή ισχύ των «πιστοποιητικών ασφάλειας» που επιτρέπουν τη συνέχιση των πτήσεων – αλλά μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα.

Όσον αφορά τις οδικές μεταφορές, οι συνέπειες ενός σεναρίου εξόδου της Βρετανίας χωρίς συμφωνία θα είναι ακόμη πιο σκληρές για το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς οι Βρετανοί μεταφορείς θα αντιμετωπίσουν αυστηρούς περιορισμούς στην κυκλοφορία που επιτρέπεται στην ήπειρο.

Τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή περιγράφονται σε μεγάλο βαθμό σε μια ανακοίνωση που εκδόθηκε στις 13 Νοεμβρίου, η οποία έλαβε σχετικά μικρή προσοχή εν μέσω του θορύβου των τελικών σταδίων των διαπραγματεύσεων του Brexit.

Ωστόσο, με την πλειοψηφία της Βουλής των Κοινοτήτων στη Βρετανία να αντιτίθεται σήμερα στη Συνθήκη Απόσυρσης και την πρωθυπουργό Τερέζα Μέι να αγωνίζεται να κερδίσει τις ψήφους, οι πρωτοβουλίες ετοιμότητας είναι πλέον πιθανό να βρεθούν στο επίκεντρο, καθώς όλες οι πλευρές εξετάζουν τους αυξημένους κινδύνους που συνεπάγεται η μη επίτευξη συμφωνίας.

Στην ανακοίνωση της 13ης Νοεμβρίου, η Επιτροπή προειδοποίησε εκ νέου ότι δεν υπάρχει κανένα «ομαλό Brexit». «Ανεξάρτητα από το προβλεπόμενο σενάριο, η επιλογή του Ηνωμένου Βασιλείου θα προκαλέσει σημαντική αναστάτωση», προειδοποίησε η Επιτροπή.

Αλλά υπήρξε μια ακόμη πιο αυστηρή προειδοποίηση για τη Βρετανία: ο προγραμματισμός έκτακτης ανάγκης, σε αντίθεση με τις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία απόσυρσης, είναι μια μονόπλευρη υπόθεση. «Τα μέτρα έκτακτης ανάγκης θα ληφθούν μόνο όταν αυτό είναι απολύτως αναγκαίο και προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πολιτών της».

Η ανακοίνωση ανέφερε επίσης ότι ακόμη και σε τομείς όπου λαμβάνονται μέτρα έκτακτης ανάγκης μπορεί να υπάρξουν σοβαρές διαταραχές ή καθυστερήσεις λόγω έλλειψης ετοιμότητας από τις εθνικές κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις ή τους πολίτες.

Τα μέτρα που προτείνονται θα προσθέσουν έναν κατάλογο οκτώ άλλων νομοθετικών πρωτοβουλιών που έχει ήδη προτείνει η Επιτροπή, συμπεριλαμβανομένου και ενός που θα απαλλάσσει τους βρετανούς ταξιδιώτες από την υποχρέωση Visas για σύντομες διαμονές στην ΕΕ.

Επιπλέον, η ΕΕ δημοσίευσε δεκάδες ειδοποιήσεις ετοιμότητας που προειδοποιούν για τις συνέπειες μιας άτακτης αναχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Μεταξύ των επιπτώσεων αναφέρεται: οι πολίτες και οι επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου δεν θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να εγγράφουν ιστότοπους στο διαδίκτυο χρησιμοποιώντας το domain .eu. Οι βρετανικές οντότητες που διαθέτουν τέτοιες τοποθεσίες δεν θα μπορούν να τις ανανεώσουν.

Συμπέρασμα: η προσγείωση στον… γκρεμό του Brexit θα βλάψει – πολύ – ακόμη και με προσεκτική προετοιμασία.